SANAL GERÇEKLİK

Sanal Gerçeklik denince çoğumuzun aklına ‘Azınlık Raporu’ gibi bilim kurgu filmleri geliyor ancak gerçek şu ki sanal gerçeklik teknolojisi giderek günlük hayatımıza entegre olan bir teknolojidir. Video oyunları, tıp, eğitim… Peki bu teknolojinin tarihi nereye dayanıyor?

Bilgisayardaki bir başka gerçeklik “VR”

VR, “Virtual Reality” kelimesinin kısaltmasıdır ve bu ifade dilimizde “sanal gerçeklik” olarak adlandırılır. Bu teknoloji 3D teknolojisi kullanılarak oluşturulan sanal alanı gerçek dünyaymış gibi deneyimlemenizi sağlayan bir teknolojidir.

Şu anda sıklıkla oyunlarda kullanılıyor, ancak uygulama yelpazesi tıbbi ve eğitimsel ortamlara doğru genişliyor ve gelecekte daha fazla gelişme bekleniyor.

VR ilerlemesinin tarihi

Son yıllarda VR cihazlarının gelişmesi ve “metaverse” teriminin ortaya çıkması dikkat çekti ancak kökenleri şaşırtıcı derecede eski, 50 yılı aşkın bir geçmişe sahip.

Buradan itibaren geçmişten günümüze VR ile ilgili çeşitli olaylara bakacağız.

VR 1930’larda bir romanla başladı

VR kavramının ilk kez 1935 yılında yayınlanan Pygmalion’un Gözlükleri romanında ortaya çıktığı söylenmektedir.

Bu roman, Stanley G. Weinbaum tarafından yazılan ve romanda VR gözlüğü işlevi gören sihirli gözlüklerin yer aldığı bir bilim kurgu romanıdır.

Ayrıca 1937 yılında yayınlanan Fessenden’in Evreni adlı romanda metaevren gibi kavramlar tanıtılmaktadır.

Fessenden’in Evreni, Edmund Hamilton’un bilim adamlarının içinde yaşadığımızdan farklı bir evren yarattığını anlatan bir bilim kurgu romanıdır.

Dolayısıyla 1930’larda VR hâlâ romanlarda hayal gücünün bir ürünüydü.

İlk VR makinesi “Sensorama”

1950’li yıllarda bilgisayar teknolojisi ilerledikçe VR makineleri oluşturulmaya başlandı.

Örneğin 1957 yılında ortaya çıkan “Sensorama” dünyanın ilk VR makinesi olarak biliniyor.

Bu “Sensorama”, bir sandalyeye oturup ve büyük muhafazaya bakarak 3D görüntülerin keyfini çıkarmanızı sağlayan, muhafaza şeklinde bir VR makinesidir.

Görsellerin yanı sıra aroma kokuları, havalandırma, titreşimli sandalyeler gibi özellikler de vardı.

İlk HMD’ler 1960’larda ortaya çıktı

1960’lı yıllarda, şekil olarak günümüzün VR gözlüklerine ve HMD’lere (başa takılan ekranlar) benzeyen cihazlar ortaya çıktı ve kullanıcıların 3D görüntüleri görüntülemesine olanak tanıdı.

Birincisi, 1960 yılında ortaya çıkan “Telesphere Mask”ın, hareket izleme fonksiyonu olmamasına rağmen binoküler stereoskopik görüntüleme yapabilen ilk başa takılan ekran olduğu söyleniyor.

İlk VR patlamasının gelişi

1990’lı yıllara gelindiğinde VR kavramı yavaş yavaş halk tarafından tanınmaya başlandı.

Bunun itici gücü VPL Research tarafından üretilen ve 1989 yılında duyurulan The Eyephone ve The Data Glove oldu.

“The Eyephone” bir HMD’dir ve “The Data Glove”, temel olarak mevcut VR ile aynı deneyimi sağlayan bir eldivendir.

VR teknolojisinin genel ilgi görmeye başlamasıyla birlikte VR geliştirme çalışmaları da aktif hale geldi.

Bu ilk sanal gerçeklik teknolojisinin ilk patlama noktasıdır. Japonya’da Nintendo, 1995 yılında Virtual Boy adlı bir oyun konsolunu piyasaya sürdü.

Ancak o dönemde VR teknolojisi henüz olgunlaşmamıştı, tamamen sürükleyici bir deneyim elde etmek mümkün değildi ve fiyatlar çok yüksekti, bu nedenle 2000 yılı geldiğinde VR ilerlemesi durdu ve yavaş yavaş unutuldu.

Hareket takip sensörü “Kinect” piyasaya sürüldü

2010 yılında Microsoft’un hareket takip sensörü Kinect piyasaya sürüldü.

“Kinect”, TV’nin önüne kurularak kullanıcının hareketlerini yakalayıp oyun ekranına yansıtabilen bir cihazdır. O zamanlar evde kolaylıkla keyifle kullanılabilecek bir VR cihazı olarak devrim niteliğindeydi.

Piyasaya sürüldüğü dönemde sadece oyunlarda değil aynı zamanda tıp alanında ve araştırmalarda da kullanılmış ve VR için yeni olanaklar ortaya konmuştu.

İkinci VR patlaması geldi

2014 yılında, Palmer Luckey tarafından geliştirilen ve aynı zamanda ev kullanımına yönelik ilk PC VR gözlüğü özelliği taşıyan  Oculus Rift’in piyasaya sürülmesinden iki yıl sonra, Oculus’un yenilikçi teknolojisini fark eden Facebook (şimdiki Meta), Oculus VR’yi 2 milyar dolara satın aldı.

Bu satın alma, kamuoyunun dikkatini ve beklentilerini hemen artırdı ve ikinci VR patlamasını başlattı.

Üstelik “VR’nin ilk yılı” olarak adlandırılan 2016 yılı, Oculus’un satın alınmasından iki yıl sonra geldi.

Bu yıl, Oculus Rift CV1’in perakende versiyonunun piyasaya sürülmesiyle birlikte, HTC’nin “HTC Vive” ve Sony’nin “PlayStation VR” ürünleri hızla arka arkaya piyasaya sürüldü ve VR pazarı birdenbire yeniden canlandı.

O zamandan bu yana VR teknolojisinin gelişimi hızlanıyor.

İlerleme gittikçe hızlanıyor!

Sanal gerçeklik teknolojisi hızla ilerlemeye devam ediyor.

2021 yılında Facebook’un adını Meta olarak değiştirmesiyle “Metaverse’” dikkatleri üzerine çekti.

Ek olarak, NFT’lerin doğuşu, dijital öğelerin sahipliğini ve benzersizliğini kanıtlamayı mümkün kılarak meta ticaret olanaklarını genişletti.

Üstelik VR gözlükleri gibi VR cihazlarının kalitesi artıyor ve ucuzluyor ve birçok çekici ürün birbiri ardına ortaya çıkıyor. Son zamanlarda Meta’nın en yeni VR gözlükleri “MetaQuest3” ve Apple’ın VR ve AR (geliştirilmiş Vision Pro duyuruldu ve gündem oldu.

VR’nin Geleceği

VR’nin daha da gelişmesi bekleniyor ve gelecekteki bir olasılık olarak “tam dalış” olasılığı araştırılıyor.

Tam dalış, “tamamen sürükleyici VR” olarak da adlandırılır ve yalnızca görme ve duymayı değil, beş duyunun tamamını VR alanına bağlayan ve tüm bilincin VR alanına dalmasını sağlayan bir teknolojidir.

Tam Dalış gerçeğe dönüşürse beyin aktiviteniz VR’ye yansıtılacak ve VR alanında tıpkı gerçek hayatta vücudunuzu hareket ettirdiğiniz gibi hareket etmenize olanak tanıyacak.

Bu hala birçok zorlukla karşı karşıya olan rüya gibi bir teknoloji olsa da bir gün gerçeğe dönüşebilir.

Özet: VR’nin Tarihi

Bu yazımda VR tarihinde bugüne kadar meydana gelen önemli olayları ele aldık.

Genel olarak VR cihazları son zamanlarda yaygınlaşmaya başladı ancak gerçekte VR yarım asırdan fazla bir geçmişe sahip ve birçok deneme yanılma sonrasında bugünkü durumuna ulaştı.

VR’nin tüm tarihine baktığımızda ise teknolojik ilerlemenin son yıllarda açıkça hızlandığını görüyoruz.

VR’nin gelişiminin durmadan devam etmesi bekleniyor, böylece gelecekte çok daha kullanışlı ve şaşırtıcı deneyimler yaşayabileceğiz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Previous post Elon Musk’ın Casus Uydu Ağı Ortaya çıktı !